Nieterminowe dokonywanie płatności przez kontrahentów – co mówi prawo?

Prowadzą Państwo działalność gospodarczą i nie otrzymali zapłaty od kontrahenta? Dochodzenie należności w takich sytuacjach pozwala odzyskać należne pieniądze. Niestety każdy przedsiębiorca musi liczyć się z nierzetelnymi kontrahentami i nieterminowym dokonywaniem płatności. Nierzadko wiąże się to z koniecznością poświęcenia dodatkowego czasu czy środków na egzekwowanie zaległych należności. Dlatego też ustawodawca uregulował powyższą kwestię i wprowadził ogólne warunki postępowania w przypadku braku zapłaty za fakturę.

Dochodzenie należności – regulacje prawne

Opóźnienie w zapłacie za fakturę wiąże się z wywołaniem określonych skutków prawnych. Dzięki możliwości dochodzenia należności wierzyciel może dochodzić swoich praw. Ustawodawca wprowadził regulacje, które chronią wierzyciela przed stratą, a na dłużnika nakładają pewne obciążenia. Mowa tu o ustawie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych i instytucji rekompensaty, która ma wyrównać poniesione koszty przez wierzyciela. Rekompensata za zwłokę dłużnika jest, więc przepisem chroniącym przedsiębiorcę przed stratą.

Rekompensata za odzyskiwanie należności – na czym polega?

Rekompensata za odzyskiwanie należności uregulowana jest w art. 10 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Przewiduje on, że wierzycielowi od dnia nabycia uprawnienia odsetek, przysługuje od dłużnika bez wezwania rekompensata za koszty odzyskiwania należności. Co to oznacza? Według prawa dłużnik wcale nie musi wzywać dłużnika do zapłaty faktury. Po prostu od pierwszego dnia, gdy termin zostanie przekroczony, zostaje naliczana rekompensata.

Opóźnienie w zapłacie – wysokość rekompensaty za odzyskiwanie należności 

Ile wynosi wysokość rekompensaty za brak zapłaty za fakturę i konieczność odzyskiwania należności? Czy można ją określić samodzielnie? Nie, wysokość kosztów dochodzenia zapłaty należności została odgórnie uregulowana. Jej wysokość jest różna w zależności od wysokości świadczenia pieniężnego i stanowi ona równowartość kwoty:

• 40 euro w przypadku, gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5 000 zł;
• 70 euro w przypadku, gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5 000 zł, ale niższa niż 50 000 zł;
• 100 euro w przypadku, gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 zł.

Koszty dochodzenia zapłaty należności – czy trzeba je wykazać?

Kolejną ważną kwestią jest to, czy wierzyciel musi wykazać koszty, by otrzymać rekompensatę? Wierzyciel nie ma obowiązku wykazywać faktu poniesienia jakichkolwiek kosztów, jak i ich wysokości. W przypadku, gdy wierzyciel poniósł koszty odzyskiwania należności, które będą przewyższały wysokość rekompensaty za odzyskiwanie należności ustalonej w ustawie, to ma prawo żądać zwrotu kosztów przewyższających tę kwotę.

Rekompensata za dochodzenie należności – jak obliczać?

Rekompensata za odzyskiwanie należności podawana jest w euro. Jak więc przeliczać ją na złotówki i skąd brać ceny euro? Równowartość wskazanych w ustawie kwot euro przelicza się na złote, stosując średni kurs euro ogłoszony przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie stało się wymagalne, czyli w którym wierzyciel nabył prawo do naliczania odsetek.

Przykładowo, w sytuacji, w której dłużnik nie opłacił faktury VAT na kwotę 3 500 zł, której termin płatności przypadał na dzień 15 marca 2022 r., a więc prawo do odsetek przypada na dzień następny, to wierzyciel będzie mógł żądać rekompensaty za koszty odzyskiwania należności w wysokości 40 euro, przeliczając ją zgodnie ze średnim kursem euro ogłoszonego przez NBP 28 lutego 2022 r. tj. ostatniego roboczego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie stało się wymagalne. W tym dniu średni kurs euro wynosił 4,6909, wobec czego wysokość rekompensaty będzie wynosić 187,64 zł.

Podsumowanie 

Prowadząc biznes, są Państwo narażeni na zwłokę dłużnika, polegającej na niezapłaceniu na czas faktury. Jednak ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych wprowadziła instytucję rekompensaty, która pozwala zrekomepnsować wierzycielowi koszty odzyskiwania przez niego zaległych należności. Co ważne, wierzyciel nie musi wykazywać żadnych strat ani wzywać dłużnika do zapłaty po przekroczeniu terminu. Dzięki temu przedsiębiorcy będą przysługiwać dodatkowe roszczenia względem dłużnika.